Ruzie in relatie: zo pak je het goed aan!

Ik zet áltijd de vuilnis buiten en doe wel drie keer per dag de afwas. Jij ruimt nóóit zelf je spullen op!’ Misschien hoor je het jezelf weleens snauwen tegen je partner. Betrapt! Woorden als ‘altijd’ en ‘nooit’ gebruiken in ruzies is eigenlijk niet verstandig. Want wat je vast óók wel herkent, is dat je partner na jouw klaagrelaas meteen in de aanval schiet en al jóúw minpunten gaat opnoemen. ‘Ik moet anders altijd de wasmachine drie keer op een dag inladen én jij laat al je vuile kleren achter je aan laat slingeren!’

Ruzie in relatie

Eigenlijk weet je niet wat je irritanter vindt: dat je ‘s ochtends in je mantelpakje en op je hakken met een zware vuilniszak moet sjouwen, of dat je partner jóú nu met een wijzende vinger terechtwijst. Maar zeg nou zelf: zit er eigenlijk iets anders op voor je geliefde dan om in de aanval te gaan? Het doet pijn als iemand je vertelt hoe ‘stom’ je de dingen aanpakt, ook al gaat het om futiele zaken als een huishoudelijke ergernis. Omgekeerd zou jij waarschijnlijk ook met munitie komen als jouw partner jou vanuit het niets bestormt met zijn of haar irritatie over jouw inefficiëntie met betrekking tot het inruimen van de vaatwasser. En de aanval is de beste verdediging. Toch?

Kritiek

Behalve het gebruiken van de woorden ‘altijd’ en ‘nooit’ is er nóg zo’n veelvoorkomende manier van ruziemaken die niet constructief is: het chronisch leveren van kritiek. De ander krijgt dan zoveel commentaar dat het idee ontstaat dat hij of zij gewoon helemaal niks goed kan doen. De kritieklawine begint al bij het opstaan. ‘Maar jij zou toch de koffie bijkopen? Kun je dan ook helemaal niks onthouden?’ Ook bij het thuiskomen na een drukke werkdag is het feest. ‘Waarom heb je de auto nou weer zo scheef ingeparkeerd? Zó lang is het toch nog niet geleden dat je die rijlessen hebt gehad?’ De partij die de kritiek over zich heen krijgt, kan zich onzeker en klein gaan voelen. Vooral mannen sluiten zich af vaak af na kritiek, en doen steeds minder. ‘Ik doe het toch niet goed, dus ik doe maar niks’, is een vaak gehoord excuus bij kritiek. Het voelt net alsof hij of zij niet gerespecteerd wordt en er op hem of haar wordt neergekeken. Afhankelijk van zijn of haar persoonlijke stijl kropt hij of zij alles op, om op een gegeven moment compleet te flippen, of wordt er meteen in de aanval gegaan.

Herken je het?

Waarschijnlijk is de situatie bij jullie niet zo zwart-wit als in het voorbeeld, maar wel (deels) herkenbaar. Grote kans dat jullie de rol van aanvaller en verdediger regelmatig afwisselen, en elkaar om beurten in de haren vliegen over dingen als de volle vuilniszak of de rechtopstaande toiletbril. Maar interessanter is het om stil te staan bij waar die ruzietjes en die kritieklawines nou vandaan komen. Immers: het is niet héél logisch dat het dopje van de tandpasta dat ergens op de badkamervloer rondslingert, een hele relatiecrisis weet te ontketenen.

Commentaar uitspreken

Dat er achter dit soort kleine ruzietjes vaak meer schuilt, kan relatiedeskundige Henriëtte Reineke van TheLoveCheck uitleggen. Zij vertelt: ‘Als je wat langer bij elkaar bent, voel je je steeds meer bij elkaar op je gemak. Aan de ene kant is dat natuurlijk heel fijn. Maar het ‘gevaar’ dreigt natuurlijk dat je helemaal geen rem meer hebt als het gaat om het uitspreken van commentaar op de ander. Terwijl je je partner hiermee wél kunt raken.’

Verkapte wens

Henriëtte vervolgt: ‘Achter de kritiek die je krijgt of uitdeelt, schuilt meestal een verkapte wens. Neem bijvoorbeeld het kritiekpunt: ‘Jij onthoudt ook nóóit welke boodschappen moeten worden gehaald’. Wat je hier eigenlijk ook zou kunnen zeggen is: ‘Ik zou het erg waarderen als je voortaan bij het boodschappen doen de spullen meeneemt die niet meer in onze voorraadkast staan’. Maar die laatste zin uitspreken is lastig: dan moet je je kwetsbaar opstellen. Kijk je globaal naar jullie ruzies, dan kun je bepaalde patronen herkennen. Eén daarvan kan worden verklaard vanuit de negative attribution theory. Hierbij schrijf je het gedrag van anderen toe op de persoonlijkheid van de ander, terwijl je je eigen gedrag aan externe omstandigheden toeschrijft. Dat jouw partner zijn rommel laat slingeren en jou vervolgens óók nog aanspreekt op het bedorven pak melk, komt gewoon doordat hij geen afspraken kan maken in de relatie. Maar als jij hem een veeg uit de pan zou geven over het niet schoongemaakte tostiapparaat, dan komt dat gewoon doordat je een baaldag had op je werk.’

De manier waarop je met elkaar in conflict gaat, kan het verschil maken

Ik zeg toch ‘sorry’

Maar ruzies kunnen nog door meer fenomenen heviger worden, weet Henriëtte. ‘Bijvoorbeeld door de ‘confirmation bias’, oftewel de voorkeur van bevestiging van je eigen standpunten en oordelen. Hierbij ‘selecteer’ je onbewust informatie die je eigen standpunten versterkt, en neem je de informatie die de ander steunt niet in acht. Zelfs als je partner jou zou uitleggen: ‘Sorry, maar dat ik mijn vuile bord niet in de vaatwasser heb gezet, kwam gewoon doordat ik gewoon heel erge haast had,’ zou jij dit nog kunnen zien als een bewijs voor jouw idee dat jouw partner jou niet serieus neemt. Je voelt je niet gezien, niet gewaardeerd en voelt je een slaaf. Je partner heeft het echter niet eens in de gaten, of wil jou niet expres kwetsen. Uiteindelijk willen we dat onze partner gelukkig en blij is toch? Wanneer dan toch in een conflict bent, dan zorgt de negative escalation cycle ervoor dat deze tot orkaanhoogte wordt opgeblazen. Hierbij halen jullie argument na argument erbij (‘Maar jij luistert ook nooit naar mij!’ en ‘Ik moet jou ook áltijd alles honderd keer zeggen en dan begrijp je het gewoon nóg niet!’), totdat je eigenlijk niet eens meer weet waar de ruzie oorspronkelijk over ging. O ja, iets met een vies bord naast de vaatwasser.’

Relatietip: hoe moet het dan wél?

Let’s face it: ruzies gebeuren. In élke relatie. Maar de manier waarop je met elkaar in conflict gaat, kan het verschil maken. Het verschil tussen een ongelukkige relatie en een gelukkige relatie, die van lange duur is. Daarom geeft Henriëtte je nog wat ‘ruzietips’ waarmee je de bekende patronen kunt doorbreken. Henriëtte: ‘Probeer tijdens een ruzie de woorden van je partner te repliceren. Doe dit meteen, zodat je nog goed weet wat er tegen je werd gezegd. ‘Dus wat jij eigenlijk bedoelt, is dat jij je gebruikt voelt als ik mijn taken in het huishouden vergeet, en deze daarmee dus eigenlijk onbewust aan jou overlaat.’ En wil jij je partner op zijn of haar gedrag aanspreken? Gebruik dan de ‘XYZ’-formule. Deze luidt: ‘In situatie X, als jij Y doet, dan voel ik me Z’. Dus bijvoorbeeld: ‘Als we ons in de ochtend moeten haasten, en jij laat je spullen slingeren, dan voel ik me gebruikt omdat ik het straks wel weer kan opruimen.’ Je zult zien dat jullie zo állebei veel rustiger en sneller het conflict uitkomen, en samen een oplossing vinden.’

Meer tips nodig?

Raken jij en je partner vaak verzeild in conflicten (die misschien ook wel het stadium van huishoudelijke ergernissen voorbij zijn) en maak je je zorgen om de kwaliteit en levensduur van je relatie? Heb je sterk het idee dat jij en je partner elkaar aan het kwijtraken zijn? Dan is het tijd om actie te ondernemen en te gaan voor TheLoveCheck!